Hëna dhe efekti i saj te njerëzit ka qenë në qendër të mitologjisë dhe folklorit në mbarë botën. Dhe sot e kësaj dite, ka shumë besime se si Hëna e Plotë dhe cikli hënor mund të ndikojnë në gjithçka, nga cilësia e gjumit deri te shëndeti mendor.

Ndërsa shumë nga këto besime janë hedhur poshtë nga mjekësia moderne, studimet kanë treguar se mund të ketë disa të vërteta për disa prej tyre.

Një besim i vjetër – Lidhja midis Hënës dhe një ndryshimi të gjendjes mendore është mbështetur edhe në traktatet ligjore historike. Për shembull njerëzit fitojnë dhe humbin aftësinë e tyre për të arsyetuar sipas fazave të zhvendosjes së Hënës.

Efekti hënor – “Efekti hënor” bazohet në besimin se shëndeti dhe sjellja ndryshojnë gjatë fazave specifike të ciklit hënor. Disa madje pretendojnë se mund të ndikojë në gjithçka, nga shëndeti riprodhues deri te cilësia e gjumit.

Një fenomen natyror, por jo për njerëzit – Besimi se fazat hënore ndikojnë gjithashtu te njerëzit rrjedhin kryesisht nga ndikimi i Hënës në fenomenet natyrore, si baticat. Por këto besime të vazhdueshme janë kryesisht të pasakta.

Burimet e besëtytnive – Ideja se Hëna ndikon në disa aspekte të shëndetit fizik dhe mendor mund të gjurmohet në Greqinë e lashtë dhe perandorinë Romake.

Hëna e plotë dhe gjumi – Studimet kanë zbuluar se Hëna mund të ndikojë në gjumin tuaj. Një studim i vitit 2021 në veçanti zbuloi se njerëzit binin në gjumë më vonë dhe flinin më pak netët para Hënës së Plotë. Një studim tjetër, i vitit 2013 dhe për matjen e aktivitetit të trurit, sugjeroi që sasia e gjumit të thellë të përjetuar ra me 30% gjatë një Hënë të Plotë.

Hëna e plotë mund të ndikojë ndryshe në gjumin tek burrat dhe gratë – Një studim i vitit 2015 zbuloi se shumë gra flinin më pak dhe kishin më pak gjumë REM kur faza e Hënës së Plotë ishte afër. Burrat në studim kishin më shumë gjumë REM afër Hënës së Plotë.

Hëna e plotë dhe fëmijët – Në vitin 2016, një grup studiuesish ekzaminuan ciklet e gjumit të 6000 fëmijëve në 12 vende. Gjetjet zbuluan se kohëzgjatja e gjumit ishte rreth 1% më e shkurtër gjatë Hënës së Plotë krahasuar me Hënën e Re. Megjithatë, ata nuk gjetën ndonjë lidhje midis këtij ndryshimi në gjumë dhe ndryshimeve në sjellje gjatë asaj periudhe.

Humori dhe shëndeti mendor – Trupi i njeriut është përshtatur me epokat e ekspozimit ndaj dritës dhe errësirës. Kjo ka zhvilluar ritmet cirkadiane që ndikojnë në shëndetin tonë fizik dhe mendor. Por përdorimi i gjerë i dritës elektrike do të thotë që shumë nga ritmet tona cirkadiane po përshtaten me modelet e reja të dritës dhe errësirës. Kur ritmet cirkadiane prishen, mund të rrisë çrregullimet e shëndetit mendor, të tilla si ankthi dhe depresioni.

Marrëdhënie – Ende po kryhen studime se si Hëna ndikon në sisteme të ndryshme fiziologjike dhe psikologjike. Por tani për tani, efekti i Hënës në trupin tuaj pranohet gjerësisht si më pak i fuqishëm sesa besohej dikur.