Studiuesit, duke përdorur një teknikë të fundit, kanë zbuluar detaje të fshehura në dy piktura të lashta egjiptiane në Nekropolin Theban, pranë lumit Nil, që datojnë më shumë se 3000 vjet më parë.

Pikturat ndodhen brenda varreve, në kapela ku njerëzit mund të mblidheshin për të përkujtuar të vdekurit.

Duke përdorur teknologjinë portative të imazhit kimik, studiuesit identifikuan ndryshime të bëra nga artistët që janë të rralla në pikturat egjiptiane, që zakonisht mendohet se janë produkt i flukseve të punës shumë të formalizuara.

 “Mënyra se si janë trajtuar më parë këto vepra arti ka qenë kryesisht, thjesht analoge, dhe ato janë marrë disi si e mirëqenë askush nuk i ka parë realisht nga këndvështrimi i artistëve. Ne duam të kuptojmë se si janë bërë këto piktura”, tha Philippe Martinez, një egjiptolog në Universitetin e Sorbonës në Paris dhe autori kryesor i studimit.

Duart që zhduken

Piktura e parë në studim është në kapelat e varreve të Menës, një zyrtar që shërbeu nën faraonin Amenhotep III.

“Menna është pak si Mona Lisa e Egjiptit,” tha Martinez. “Është një nga varret më të mira, i njohur prej 200 vitesh, i ruajtur shumë mirë.”

Në një skenë, Menna dhe gruaja e tij po adhurojnë Osirisin, një nga perënditë më të rëndësishme të Egjiptit të lashtë, dhe Menna ngre duart para fytyrës së tij. Një dorë e tretë, megjithatë, është fshehur nën shtresën e sfondit të bardhë, duke e bërë të qartë se figura ishte ripërpunuar.

“Ne kemi një pamje shumë të qartë të krahut dytësor që u ndryshua më pas. Por ne nuk mund të themi se kur u ndryshua, apo edhe pse u ndryshua, “tha Martinez.

“Gjëja interesante është se edhe nëse është parë thjesht si një gabim për t’u korrigjuar, mënyra se si korrigjohet ndryshon shumë, shumë fort nga origjinali. Ose pronari i varrit, grupi i artistëve, ose kushdo që drejtonte procesin, e panë këtë si diçka të gabuar, por korrigjohej me materiale dhe mjete artistike që tregojnë një proces mendimi krejtësisht të ndryshëm.”

Ky detaj i vogël mund të sugjerojë të dhëna të reja rreth procesit të pikturës. Ndërsa dekorimet e varreve përgjithësisht besohet se janë punë e disa njerëzve që punojnë paralelisht, këto modifikime hapin mundësinë që pikturat të jenë bërë nga grupe të ndryshme gjatë seancave të ndryshme, vuri në dukje studimi.

Piktura tjetër është në varrin e Nakhtamun, një klerik. Ndryshe nga ato në varrin e Menës. Analiza e pikturës së një faraoni, Ramesses II, zbuloi ndryshime në kurorën, gjerdanin dhe sendet e tjera mbretërore, me shumë gjasa për shkak të disa ndryshimeve në kuptimin simbolik me kalimin e kohës.

 “Imazhet kimike po na jepnin jo vetëm ngjyra të ndryshme, por edhe forma të ndryshme për qafën e mbretit. Molla e Adamit nuk shfaqet kurrë në artin egjiptian, por këtu kemi një të tillë të dukshme. Korrigjimet tregojnë gjithashtu një imazh që nuk ishte perfekt. Egjiptianët pëlqenin përsosmërinë dhe bukurinë, por kjo nuk është ajo, sepse forma e skeptrit është paksa e çuditshme, prek fytyrën e mbretit. Kjo tregon se si artisti po punonte në të vërtetë dhe se si korrigjimet mund të çojnë në diçka që është më pak e përsosur se më parë”, tha Martinez.