Mona Liza – nga Met Dervishi

Mbesës sime O’drit dhe nipit, Gregorios

Ajo sapo u nda nga krelat e përrenjve

nga nimfat e pyjeve përreth kodrinave të lumit Arno, nga oeradat, Orfeu dhe Euridika

që I uronte fat nga larg, mes breroreve të pjalmit

ajo pra, shkundi elbazenë  e flokëve mbi supe, hodhi vellon mbi to, vuri shallin

dhe doli para Mjeshtrit

Nuk kishte ndonjë diademë te flokët, as diamantë gjarpërues

as qerpikë të vënë, as pircing, as truke nishanesh te mollëzat a mbi vetulla

as gjerdan, brilante, as perla mbi krahërorin e hapur ku preheshin flladet e aheve

as unazë, as byzylykë te kyçet

Ishte Mona

Engjëlli i zjarrit, vatrës, fëmijëve

engjëlli i djemve që bëheshin burra, engjëlli i burrave që plakeshin burra

në zjarrin e vatrës së vet

Në krye

nja njëqind a dyqind vjet asisoj

e panë, e adhuruan e i puthnin duart me përgjërim

kalorësit, mbretërit , perandorët

Por, pas revolucioneve

pas sonetave romantike për konkubinat e teatrove të Mamonës

demonët, ata me thundra në këmbën e majtë dhe me xhufkat e qimeve që iu shpërthejnë nga veshët

demonët pra, ata me brirë kaçurrela

zunë të harboheshin përreth saj duke shkkrofëtitur, teksa flluska flakëzash fosforike

u plasnin nga hundët e nga sytë

Distanca që mbante ajo, veli, buzëqeshja enigmatike

dhe fakti që i shihte në dritë të syrit me atë buzëqeshjen e saj sovrane

po sidomos distanca që mbante, ajo distancë perëndeshe

I tërbonte

As nuk blihej

as nuk shitej

një shembull I keq

që duhej sikterrosur

Dhe iu kërceu damari

dhe sakaq thirrën poetët e papafingove të Parnasit, të mallëkuarit

ata që kërrenin vjersha duke gudulisur gushën e prostitutave të dorës së tretë

që përveshën sakaq mëngët e ojnave të tyre plot metafora

e zbritën hyjneshën nga fronet sovrane dhe e etiketuan atë njëri pas tjetrit

një femër fatale, një Lilith noprane, hipnotizuese –

një gjarpërushe Edeni

Po ajo nga lart buzëqeshte

E rrethuar nga poetët e saj

Diku bëhej një Carmen, diku një Esmeraldë, diku një Emë floberiane

E diku tjetër një  Ana Kareninë, kur tradhëtoheshin beriozat

Po demonët nuk dorëzohen

saora, ata urdhëruan ngritjen e fabrikave të kimikateve, institutet e çmemorizimit të pyjeve

nga të gjitha llojet të driadave, najadave, menadave, erinive, hekzametrit 

legjendave e baladave

Ndërkohë

diku, në ndonjë korie ndanë liqeneve me kështjella të braktisura

a diku, tutje nga përrenjtë e tendave cigane, nga izbat siberiane me çati thekre

ajo dilte sakaq, shkundte ujvarën e flokëve, shihte përreth

dhe buzëqeshte, buzëqeshte

e rrethuar nga pjalmi i nimfave që vallëzonin rreth supeve të saj

Atëhere demonët, nga studiot e piktorëve ku kalonin kohën me balerinat e modës së fundit

shpallën konkurset e përçmimit të Mona Lizës –

një konkurs të vlefshëm për gjithë shekullin

Dhe ja, kinse në emër të çmitizimit

një piktor francez që do të bëhej sakaq i njohur tej e përtej kufijve të artit

e njollosi me mustaqe portretin e saj  torturues

 Pastaj, për t’I larë duart me të njëherë e mirë

vuri diciturën: L H O O Q

(edhe ajo ka vapë në b…)

Kopjen e bënë kartolinë

Dhe ua shpërndanë të gjitha gazetave, televizioneve, internetit, inteligjencës artificiale

Salvador Dalisë, studiove të popit, repit

estetëve të strukturalizmit, analisteve të Big – Brotherit

të bindur, gjithsesi që mitin e saj pjalmor

do ta bluanin nofullat e popreklamës

Por asgje nuk ndodhi

Diku në ndonjë trotuar të Parisit, ndanë Senës

A ndanë lumit Arno,  a ndanë Amazonës së xhunglave

apo diku andej nga lumi Jance  a diku, mbi kurrizet e dunave, mbi afshet

rreth kasolleve me purteka të oazeve të shkretëtirës, sapo shkrepte dielli

ajo dilte sakaq nga vorbullat e kuqërremta të tij

shkundte si me përtesë flokët, hidhte velin e misterit të saj mbi supe

pastaj hidhte një sy përreth

dhe buzëqeshte

Atëherë demonët s’e deshën më veten

Nga lart poshtë urdhëruan të gjitha atelietë  që të shpalleshin konkurse të reja

që dhanë frutet e para

Në Paradën e Pashkëve të shenjta, Broadëay 1929

Eduard Bernays

Me nga një çibuk në gojë, me cigare të ndezura e taka të larta me vithe të kuqe

I veshi dhe i zhveshi vajzat

teksa parakalojnë sipas tekave të shumëkombësheve

Po sërish asgjë nuk ndodhi

sërish ajo dilte befasisht në ndonjë park ku loznin fëmijët

a në ndonjë kasolle bambuje, a në kasolle qerpiçi andej nga Kamasutra, Bangladeshi

pra, ajo dilte

dhe shkundte pjalmin e nimfave nga floket e saj të zinj

mbi trotuaret me gjethe, gurë dhe glasa zogjsh

Sakaq demonët morën masa të tjera

dhe ngritën institute të reja me njerëz më kompetentë

po sidomos psikologë, neurologë, seksologë, psikopatologë

dhe u thanë që do t’I ngordhin për bukë nëse nuk reformohen të gjitha repertoret e teatrove të rrugës, këngëve, kabareve

ato të studiove filmike, vitrinat e engjëjve  nudo të Amsterdamit, paradat e modës së Milanos, Londrës, Tokios

pastaj shpikën cancanin e përshëndetjes se plateve me mollaqet e zbuluara të prapanicës dhe

klarkerët e duartrokitjeve

pastaj i morën virgjereshat dhe i zhytën në baltën e sfilatave të Balenciagës, burleske

shpikë pornostaret, stripstaret, dhe hotstaret kobra me sy të zinj diamantesh

tubin e klubeve te natës, miss culin, miss bumbumin, miss perlën e zezë

sfilatat e bungabungës, mitin e kavalierit 

dhe më në fund, mbi diademat e Oscarit, Gremit, te dekoret e Kërshëndellave dhe te panelinat

ngulën zemrat e zeza me sy djallushe, kaçurellat e  brirëve

dhe thundrën e Mefistofelit

Po sërish, nuk ndodhi asgjë që të mos kish ndodhur më parë

këtu e njëmijë,  a këtu e dhjetëmijë vjet para Vedave

se, ajo ja ku po del sërish zbathur me fustanin mbi gjunjë

mbi brigjet e Guadalkivirit me kastanjeta

se, ja, teksa po i shkund sërish flokët e kuq mbi një gondolë veneciane që po humbet drejtpeshimin

nën Urën e Psherëtimave

Atëherë demonët rrahën krahërorin, me britma

Brirët nxirrnin flakërime vjollcë

Dhe

sakaq dikush vuri një maskë, hyri në Luvër dhe e qëlloi me vezë të paepurën, sa për lajm

pastaj, një maskë tjetër e qëlloi pas nje jave me një tortë burleske

pastaj, një javë tjetër, si me komandë

nuk u mbajtën më dhe e qëlluan me gurë

për ta verbuar

Po pastaj i thirrën mendjes, u qetësuan

duheshin zgjidhje të tjëra

njerëz të tjerë kompetentë duhej ta ndanin një herë e mirë efektin e saj

nga sindroma Stendal

Dhe sakaq shpikën selfijet

shpikën like/dislike të qetë, aspak trubullues, ti as që e njeh, as që mund ta njohësh

dhe je brenda rrezes së shikimit të Meduzës

Pastaj

si nuk ia dolën as me miliona e miliona klikime

mumjet e forumeve shpikën komsomolasit dhe gardistët e kuq të projektit Gender

shpikën gjashtëdhjetë e shtatë gjinitë e lejueshme dhe, leksikun e palejueshëm

më në fund fare,

pastaj

më në fund fare

ata shpikën gjininë fluide

Por

sërish asgjë nuk ka ndodhur

dhe ajo është po atje

në Luvrin e saj, te gondolat e Venecies, te kasollet prej qerpiçi të Indit

a te fjordet nordike

999 Stendalë të rinj

çdo ditë pësojnë po të njëjtën goditje teksa hyjnë nën rrezen e brerores

së buzeqeshjes së saj

Dhe kudo që ajo shfaqet

Me sandale ose zbathur, me kastanjeta apo pa kastanjeta si ciganet e Hygoit

Një Joe Dassin qëron zërin dhe ia nis himnit të pavdekshëm për të:

“Et si tu n’existais pas” …

Dhe po të mos ekzistoje.. 

Met Dervishi