Në një artikull të publikuar së fundmi nga “The New York Times”, kryeministri shqiptar Edi Rama zbuloi një projekt ambicioz dhe të pazakontë: krijimin e një entiteti të ri, të njohur si “Shteti Sovran i Urdhrit Bektashi”, një lloj mini-Vatikani në zemër të Tiranës. Ky projekt përqendrohet në themelimin e një hapësire të pavarur fetare dhe administrative për komunitetin Bektashi, duke përfshirë disa paralele me Vatikanin, qytet-shtetin e kishës katolike në Romë. Ideja ka tërhequr vëmendje të madhe në mediat ndërkombëtare dhe ka ngritur shumë pyetje mbi ndikimet politike, fetare dhe kulturore që një shtet sovran i tillë do të kishte në Shqipëri.

Cili është Urdhri Bektashi?

Urdhri Bektashi është një tarikat sufi i islamit, i cili ka një ndikim të rëndësishëm në Shqipëri, veçanërisht për shkak të lidhjeve të tij historike me vendin. Qendra botërore e këtij urdhri ndodhet në Tiranë, pas një migrimi të forcave Bektashi nga Turqia gjatë shekullit të 20-të. Sot, Bektashizmi konsiderohet një ndër përfaqësuesit kryesorë të islamit tolerant dhe filozofik në Ballkan.

Ky urdhër predikon parime të moderuara të fesë islame, të lidhura me tolerancën, bashkëjetesën dhe dashurinë për njeriun dhe natyrën, duke e bërë atë një pjesë thelbësore të kulturës shqiptare. Me një histori të gjatë në Shqipëri dhe një strukturë organizative që përfshin qindra bektashinj dhe dervishë në rajon, ndikimi i tij ka mbetur i qëndrueshëm edhe në kohët moderne.

“Mini-Vatikani” në Tiranë: Një Sovranitet i Ri?

Sipas artikullit të “New York Times”, plani i qeverisë shqiptare për të krijuar një shtet të pavarur për komunitetin Bektashi ka për qëllim të mbështesë dhe forcojë statusin e këtij urdhri, duke e bërë atë një entitet të pavarur në të drejtën ndërkombëtare. Ky shtet sovran do të përfshinte jo vetëm qendrat fetare të komunitetit Bektashi në Shqipëri, por edhe strukturat dhe institucionet e tjera të lidhura me këtë urdhër në mbarë botën.

Kryeministri Edi Rama e ka përshkruar këtë projekt si një hap historik për ruajtjen dhe promovimin e trashëgimisë kulturore dhe fetare të Shqipërisë. Rama theksoi se shteti sovran do të bazohet në modele të ngjashme si ai i Vatikanit dhe do të ofrojë autonomi të plotë për Urdhrin Bektashi në lidhje me çështjet e tij të brendshme administrative dhe fetare.

Çështje dhe Debate: Si E Ka Pritur Publiku?

Lajmi për krijimin e Shtetit Sovran të Urdhrit Bektashi ka ngritur disa pikëpyetje në lidhje me ndikimin që do të ketë një entitet i tillë në politikën dhe jetën fetare të Shqipërisë. Disa kritikë kanë shprehur shqetësim se kjo lëvizje mund të ndikojë në balancat e brishta fetare që ekzistojnë në vend, duke i dhënë një status të veçantë një grupi specifik fetar.

Megjithatë, përkrahësit e projektit e shohin atë si një hap përpara në njohjen ndërkombëtare të Shqipërisë si një vend ku bashkëjetesa fetare është një model unik dhe frymëzues. Ata argumentojnë se krijimi i një shteti sovran për bektashinjtë do të ndihmojë në mbrojtjen e trashëgimisë së tyre dhe do të rrisë profilin e Shqipërisë në skenën ndërkombëtare për sa i përket respektit për diversitetin fetar dhe kulturor.

Pasojat për Shqipërinë dhe Ndikimi Ndërkombëtar

Nëse ky projekt realizohet, Shqipëria do të bëhej vendi i dytë në botë, pas Italisë, që do të presë një qytet-shtet fetar brenda kufijve të saj. Kjo mund të ketë pasoja pozitive për turizmin, me qindra mijëra pelegrinë dhe turistë që mund të tërhiqen nga ky projekt. Nga ana tjetër, mund të lindin çështje të komplikuara diplomatike dhe juridike në lidhje me sovranitetin e brendshëm të Shqipërisë dhe përkufizimin e qartë të kompetencave të këtij shteti të ri.

Për më tepër, fakti që ky shtet sovran do të lidhej me një urdhër islamik mund të ngjallë edhe interes në mesin e vendeve të tjera me shumicë myslimane, të cilat mund të përpiqen të forcojnë marrëdhëniet me këtë entitet përmes lidhjeve fetare dhe kulturore.

Një Hap Historik apo Sfida e Re?

Krijimi i një shteti sovran për Urdhrin Bektashi përfaqëson një iniciativë unike dhe potencialisht historike për Shqipërinë. Megjithëse debati është në fillim të tij, projekti mund të rezultojë si një mundësi e jashtëzakonshme për të forcuar imazhin e Shqipërisë si një vend ku bashkëjetesa fetare dhe toleranca janë parime thelbësore. Megjithatë, sfidat juridike dhe diplomatike që ky projekt do të sjellë janë ende për t’u analizuar në tërësi.

Burimet:

• The New York Times
• Gazeta Shqiptare
• Euronews Albania