Inkasit, një nga civilizimet më të mëdha të Amerikës së Jugut, kanë lënë pas një trashëgimi të pasur kulturore dhe historike. Perandoria e tyre, e njohur si Tawantinsuyu, shtrihej përgjatë Andeve dhe përfshinte territore të sotme si Peruja, Ekuadori, Bolivia dhe pjesë të Kolumbisë, Kilit dhe Argjentinës. Këtu janë disa fakte interesante rreth këtij civilizimi të jashtëzakonshëm:​

1. Sistemi i Avancuar i Rrugëve

Inkasit ndërtuan një rrjet rrugor të njohur si Qhapaq Ñan, i cili shtrihej mbi 40,000 kilometra. Ky sistem lidhte qytetet kryesore të perandorisë dhe lehtësonte komunikimin dhe tregtinë. Rrugët ishin ndërtuar me kujdes, duke përfshirë ura prej litarësh mbi kanione dhe lumenj, disa prej të cilave janë ende në përdorim sot.​

2. Arkitektura e Përsosur

Ndërtimet inkase, si qyteti i famshëm Machu Picchu, tregojnë një mjeshtëri të jashtëzakonshme arkitekturore. Ata përdornin teknika të avancuara të prerjes dhe vendosjes së gurëve pa përdorur llaç, duke krijuar struktura që kanë qëndruar ndaj tërmeteve dhe kushteve të tjera natyrore për shekuj me radhë.​

3. Sistemi i Komunikimit me “Quipu”

Inkasit nuk kishin një sistem të shkruar të gjuhës, por përdornin “quipu” – një sistem me litarë dhe nyje me ngjyra të ndryshme – për të regjistruar informacione si taksat, popullsinë dhe prodhimin bujqësor. Ky sistem kompleks ende nuk është kuptuar plotësisht nga studiuesit.​

4. Bujqësia në Terrene Malore

Për të kultivuar në terrenet e pjerrëta malore, inkasit zhvilluan teknika bujqësore inovative, si ndërtimi i tarracave. Këto tarraca jo vetëm që rrisnin sipërfaqen e kultivueshme, por edhe ndihmonin në parandalimin e erozionit dhe ruajtjen e ujit.​

5. Feja dhe Kozmologjia

Inkasit adhuronin një panteon perëndish, me Inti, perëndinë e diellit, në qendër të besimit të tyre. Ata besonin se perandori ishte pasardhës i drejtpërdrejtë i Intit, duke i dhënë atij një status hyjnor. Ceremonitë fetare dhe festivale si Inti Raymi (Festivali i Diellit) ishin thelbësore në kulturën inkase.​

6. Rënia e Perandorisë

Në fillim të shekullit të 16-të, perandoria inkase u përball me pushtimin spanjoll të udhëhequr nga Francisco Pizarro. Pavarësisht rezistencës së fortë, superioriteti teknologjik dhe sëmundjet e sjella nga evropianët çuan në rënien e perandorisë deri në vitin 1572.​

Trashëgimia e inkasve vazhdon të jetojë në kulturën dhe traditat e popujve indigjenë të Andeve, duke dëshmuar madhështinë dhe ndikimin e këtij civilizimi të lashtë.