Nga Isa Myzyraj
“Po ashtu,” – thuhet në aktet e SPAK – “Erion Veliaj përcakton edhe editorialin e disa mediave, duke kërkuar orare specifike për publikimin e statuseve të tij, me qëllim që lajmi të përsëritet në të njëjtën kohë në disa televizione.”
Është shumë e lehtë të drejtojmë gishtin nga mediat në këtë rast. Si është e mundur që një media të lejojë të përdoret kaq brutalisht nga Erion Veliaj – madje edhe nga burgu?
Unë nuk dua të merrem me ata që i shërbejnë Veliajt me zell e dëshirë. Dua të ndalem tek një kategori tjetër – një mekanizëm shumë më i sofistikuar i kontrollit të fjalës së lirë.
Perfekt, ja një version me ton më investigativ, që ngjan me një raportim serioz, i strukturuar dhe me gjuhë të matur por të fortë:
Në qendër të këtij sistemi ndodhet kompania GOGEL, në pronësi të vëllait të Veliajt, Arbër Veliaj. Kjo kompani është një nga ndërmjetëset kryesore të reklamave në tregun shqiptar. Ajo menaxhon buxhetet reklamuese të kompanive më të mëdha në vend dhe ka kontroll absolut mbi shpërndarjen e tyre në media.
Skema funksionon kështu: një kompani si p.sh. ONE i beson GOGEL-it një buxhet mujor reklamash – le të themi 100 mijë euro. GOGEL më pas e ndan këtë shumë në media të ndryshme, duke i propozuar një televizioni, për shembull, 10 mijë euro për të transmetuar një spot për një javë.
Derisa këtu duket si praktikë normale tregu.
Por në momentin që një media publikon përmbajtje kritike ndaj Erion Veliajt, vjen ndërhyrja: GOGEL ose i kërkon heqjen e përmbajtjes, ose ndalon menjëherë çdo kontratë reklamuese.
Në terma praktikë, kjo do të thotë mbyllje e burimeve të të ardhurave për median që guxon të jetë e pavarur.
Ky presion financiar është forma më efikase e kontrollit të fjalës së lirë në Shqipëri sot – jo përmes censurës direkte, por përmes shtrëngimit ekonomik.
Kjo është arsyeja pse disa media heshtin. Pse të tjerat përsërisin lajme identike në të njëjtën kohë. Dhe pse kritika ndaj Veliajt është kaq e rrallë.
SPAK dhe Gjykata e Posaçme e kanë formuluar qartë: Erion Veliaj përbën një rrezik për shoqërinë. Por rreziku nuk qëndron vetëm tek individi – rreziku është te sistemi që ai ka ndërtuar, ku politika, paraja dhe media përzihen në mënyrën më të dëmshme për demokracinë.