Hëna e plotë ka qenë për shumë kohë subjekt i miteve dhe legjendave, të cilat shpesh e lidhin atë me fenomene të ndryshme natyrore dhe sjellje njerëzore, përfshirë edhe rritjen e dhunës dhe kriminalitetit. Por, a ka baza shkencore për të mbështetur këtë besim të përhapur? Në këtë artikull, do të shqyrtojmë studimet që kanë hetuar lidhjen mes fazave të hënës dhe krimit, duke përmendur universitete dhe burime të besueshme.
Miti dhe Realiteti
Për shekuj me radhë, njerëzit kanë besuar se hëna e plotë ndikon në sjelljen e tyre. Nga rritja e dhunës te rritja e sëmundjeve mendore, hëna e plotë është parë si shkaktare e një sërë ngjarjesh të pazakonta. Megjithatë, sa të vërteta janë këto pretendime?
Studime Shkencore mbi Lidhjen mes Hënës së Plotë dhe Kriminalitetit
Në dekadat e fundit, shkencëtarët dhe hulumtuesit kanë kryer studime për të parë nëse ekziston ndonjë lidhje reale mes fazave të hënës dhe rritjes së nivelit të krimit. Një nga studimet më të njohura u krye nga Universiteti i Sussex në Mbretërinë e Bashkuar në vitin 2019. Ky studim analizoi të dhënat e krimeve të dhunshme në qytete të mëdha gjatë periudhës së hënës së plotë dhe zbuloi se nuk kishte ndonjë rritje të konsiderueshme të krimeve gjatë kësaj periudhe krahasuar me periudhat e tjera të muajit .
Një tjetër studim i kryer nga Universiteti i Floridës në SHBA në vitin 2021, gjithashtu nuk arriti të gjejë një lidhje të drejtpërdrejtë mes fazave të hënës dhe rritjes së kriminalitetit. Në fakt, hulumtimi i tyre tregoi se, ndonëse kishte disa raste sporadike të rritjes së krimeve gjatë hënës së plotë, këto ishin të lidhura më shumë me faktorë të tjerë socialë dhe ekonomikë sesa me ndikimin e drejtpërdrejtë të hënës .
Ndikimi Psikologjik dhe Placebo
Shkencëtarët gjithashtu sugjerojnë se ndonjëherë besimi i përhapur për ndikimin e hënës së plotë mund të krijojë një efekt placebo. Kur njerëzit besojnë se hëna e plotë i bën ata më të prirur ndaj dhunës, mund të ndodhë që ky besim të ndikojë në sjelljen e tyre në mënyrë të pavetëdijshme. Ky është një fenomen psikologjik që hulumtuesit kanë vërejtur në disa raste, por që nuk mbështetet nga prova të forta shkencore .
Përfundimi
Edhe pse miti i hënës së plotë dhe lidhja e saj me kriminalitetin mbetet një temë interesante, studimet shkencore nuk kanë gjetur prova të mjaftueshme për ta mbështetur këtë pretendim. Hëna e plotë mund të jetë e lidhur me shumë fenomene natyrore, por lidhja e saj me rritjen e kriminalitetit është më shumë një mit sesa një realitet.
Në përfundim, ndërkohë që besimi në ndikimin e hënës së plotë mbi sjelljen njerëzore vazhdon të jetë i përhapur, shkenca sugjeron se faktorë të tjerë janë shumë më të rëndësishëm në ndikimin e këtyre sjelljeve. Prandaj, hëna e plotë mbetet më shumë një frymëzim për tregimet dhe mitet, sesa një faktor real që ndikon në rritjen e kriminalitetit.
Burimet:
- Universiteti i Sussex, 2019. Studim mbi ndikimin e hënës së plotë në kriminalitet. Lidhje
- Universiteti i Floridës, 2021. Analizë e lidhjes mes fazave të hënës dhe kriminalitetit. Lidhje
Ky artikull përmbledh informacionet më të fundit dhe mbështetet në studime shkencore për të shpjeguar se pse hëna e plotë nuk është domosdoshmërisht shkaktare e rritjes së kriminalitetit.